Ciljevi projekta
Stanovništvo i životna sredina su dva centralna resursa danasnjice, i njihova zajednička održivost je visoko pozicionirana tematika u naučnom svetu i javnosti. Srbija je zemlja izuzetno nepovoljnih demografskih trendova (višedecenijska depopulacija, starenje stanovništva, nizak natalitet, emigracija i td.), a u isto vreme se sučava sa brojnim izazovima životne sredine. Klimatske promene i aerozagađe, direktno ili indirektno, utiču na naš život, zdravlje, kvalitet života, blagostanje i td.
U Srbiji postoji nedostatak naučnih studija o uticaju izazova životne sredine na dinamiku stanovništva. Ovaj nedostatak remeti znanja o budućim projekcijama stanovništva, i samim tim otežava napore javnih politika da se predvide demografski izazovi vezani sa promenama životne sredine.
Ciljevi projekta POPENVIROS podrazumevaju sledeće:
- Ispitati kako i u kojoj meri izazovni životne sredine utiču na tri komponente dinamike stanovništva – natalitet, mortalitet i migracije u Srbiji
- Ispitati koji su mehanizmi putem kojih izazovi životne sredine utiču na natalitet, mortalitet i migracije u Srbiji
- Identifikovati ekološki najosetljivija područja i demografske grupa u Srbiji
- Izraditi realnije projekcije stanovništva u kontekstu uslova životne sredine u Srbiji
Glavni očekivani rezultat projekta POPENVIROS jeste uspostavljenje Querry tool-a na veb platformi kao alata za povezivanje i preuzimanje podataka i rezultata projekta koji će biti otvoreni i besplatni za sve zainteresovane korisnike (donosioce odlika i politika, nezavisne istraživače, analitičare) tokom i nakon realizacije projekta.
Inovativna metodologija
POPENVIROS projekat se bavi analizom tri komponente dinamike stanovništva u Srbiji (natalitet, mortalitet, migracija) koristeći različite metodologije i izvore podataka.
Inovativnost metodološkog pristipa leži u kombinovanju demografskih, socioekonomski i podataka o životnoj sredini iz različitih izvora na individualnom, regionalnom i nacionalnom nivou. Modeli strukturnih jednačina (SEM) biće korišćeni u ispitivanju kauzalnih veza i odnosa.
Metodološki pristup podrazumeva da izazovi životne sredine imaju različite implikacije na dinamiku stanovništva Srbije u celini i na lokalnom nivou (npr. u oblastima visokog rizika od suša, poplava ili požara), kao i da individualna percepcija ekoloških izazova varira i da kao takva utiče na određene demografske ishode. U to smislu, inovativna je naša ideja da se natalitet, mortalitet i migracije posmatraju multidimenzionalno (direktno/indirektno) i sa više nivoa (individualni/regionalni/nacionalni).
Istraživanja u okviru projekta POPENVIROS zasnovana su na podacima dobijenih od zvaničnih institucija u Srbiji (Republički zavod za statistiku, Republički hidrometereološki zavod, Agencija za zaštitu životne sredine).
Očekivani uticaj
Pružajući znanja o tome kako klimatske promene i aerozagađenje utiču na natalitet, mortalitet i migracije, projekat POPENVIROS daje značaj boljem razumevanju sadašnjih i budućih procesa dinamike stanovništva, kao i izradi realističnijih populacionih projekcija u Srbiji.
Znanja o sadašnjoj i budućoj dinamici stanovništva u kontektsu izazova životne sredine je ključno za dugoročno planiranje politika. Ako izazovi životne sredine utiču na natalitet, mortalitet i migracije, donosioci odluka na svim nivoima moraju uzeti u obzir ovaj faktor prilikom formulisanja mera populacione politike.
Uspostavljanje okruženja otvorenih podataka putem Querry tool-a na veb platformi POPENVIROS olakšaće i stimulisaće interdisciplinarno i višenamensko korišćenje rezultata projekta tokom i nakon njegove realizacije.
Naziv projekta:
Populaciona dinamika u kontekstu izazova životne sredine u Srbiji
Program: PRIZMA,
Fond za nauku Republike Srbije
Podprogram: Društvene i humanističke nauke
Broj projekta: 7358
Početak realizacije: 01.12.2023.
Trajanje projekta: 3 godine
Rukovodilac projekta: Natalija Mirić
Docent
Univerzitet u Beogradu
Geografski fakultet
Izrada POPENVIROS web sajta finansirana je od strane Fonda za nauku Republike Srbije
